Định nghĩa và tác dụng của các huyệt đạo trên cơ thể (phần 1)
Khi xem phim cổ trang chúng ta thường thấy xuất hiện nhiều cảnh về châm cứu huyệt đạo và nói về các huyệt trên cơ thể người. Vậy thực chất các huyệt đạo trên cơ thể người là gì? Có chức năng gì? Có giống như những bộ phim chúng ta hay xem không?
I. ĐỊNH NGHĨA VỀ CÁC HUYỆT ĐẠO TRÊN CƠ THỂ
Theo cuốn sách “Linh Khu Thiên Cửu Châm Thập Nhị Nguyên: thì huyệt đạo là nơi khí hoạt động vào – ra, huyệt đạo phân bố khắp phần ngoài cơ thể.
Có thể định nghĩa như sau: huyệt đạo là nơi khí của tạng phủ, của kinh mạch, của cân cơ xương khớp tụ lại và tỏa ra ở phần ngoài cơ thể. Hay nói cách khác, huyệt đạo là nơi tập trung cơ năng hoạt động của mỗi một phủ tạng, kinh mạch….. Mỗi một huyệt đạo đều có một vị trí cố định trên cơ thể con người. Việc bạn kích thích tại những huyệt vị này (bằng tay chân hay châmcứu) có thể làm cho những vị trí khác hay bộ phận nào đó của nội tạng có sự phản ứng nhằm đạt được kết quả điều trị mong muốn hoặc những tổn thương nguy hiểm cho cơ thể nếu bị đánh vào các yếu huyệt trên cơ thể.
Huyệt đạo không những có quan hệ chặt chẽ tới các hoạt động sinh lý và những biểu hiện bệnh lý của cơ thể, mà nó còn giúp cho việc chẩn đoán và phòng chữa bệnh một cách tích cực.
Theo các sách y học cổ truyền xa xưa, huyệt đạo được gọi dưới nhiều tên khác nhau tùy vào vị trí như: du huyệt, khổng huyệt, kinh huyệt, khí huyệt, cốt huyệt ….. Ngày nay huyệt là danh từ được sử dụng phổ biến nhất.
Theo các nhà khoa học ngày nay, họ chỉ công nhận sự hiện hữu của huyệt vị châm cứu về mặt tác dụng trị liệu và về mặt điện sinh vật.
II. TÁC DỤNG CỦA VIỆC CHÂM CỨU HUYỆT ĐẠO TRÊN CƠ THỂ THEO ĐÔNG Y
A. TÁC DỤNG SINH LÝ CỦA HUYỆT VỊ CHÂM CỨU
Huyệt đạo có quan hệ chặt chẽ với kinh mạch và tạng phủ mà nó phụ thuộc. Ví dụ như huyệt Thái Uyên thuộc kinh Phế có quan hệ mật thiết tới:
– Kinh Phế.
– Các cơ quan tổ chức có đường kinh Phế đi qua.
– Các chức năng sinh lý của tạng Phế.
B. TÁC DỤNG CỦA CHÂM CỨU CÁC HUYỆT TRÊN CƠ THỂ TRONG BỆNH LÝ
Theo Y Học Cổ Truyền, huyệt cũng chính là cửa ngõ xâm lấn của các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài. Khi sức đề kháng của cơ thể (chính khí) bị suy yếu thì các nguyên nhân bên ngoài (cái này theo Y Học Cổ Truyền gọi là tà khí) dễ xâm lấn vào cơ thể qua các cửa ngõ này để gây bệnh.
Ngoài ra, bệnh của các tạng phủ kinh mạch cũng được phản ánh ra ở các vị trí huyệt: hoặc đau nhức tự nhiên, hay ấn vào đau, hoặc màu sắc ở huyệt thay đổi bất thường (trắng nhợt, đỏ thẫm), hoặc hình thái bị thay đổi (bong biểu bì, có mụn nhỏ, sờ cứng bên dưới huyệt).
C. TÁC DỤNG CỦA CÁC HUYỆT ĐẠO TRÊN CƠ THỂ TRONG CHUẨN ĐOÁN
Dựa vào các thay đổi ở huyệt đã nêu trên (đau nhức, co cứng, đổi màu sắc…) ta có thêm những tư liệu giúp chuẩn đoán nhất đó là chuẩn đoán vị trí bệnh (ví dụ huyệt Tâm Du đau hoặc ấn đau ta nên nghĩ đến bệnh ở Tâm).
Những biểu hiện xuất hiện bất thường ở huyệt đạo thường chỉ có giá trị gợi ý cho việc chuẩn đoán. Để có được những chuẩn đoán chính xác cần dựa vào toàn bộ phương pháp chuẩn đoán của Y Học Cổ Truyền.
D. TÁC DỤNG PHÒNG VÀ CHỮA BỆNH CỦA CÁC HUYỆT ĐẠO TRÊN CƠ THỂ
Huyệt đạo còn là nơi tiếp nhận các kích thích khác nhau. Tác động lên huyệt đạo với một lượng kích thích nhất định có thể làm điều hòa được những triệu chứng rối loạn bệnh lý, tái lập lại các hoạt động sinh lý bình thường của cơ thể.
Tác dụng điều trị của huyệt đạo phụ thuộc nhiều vào mối liên hệ giữa huyệt và kinh mạch tạng phủ, ví dụ như: Phế du (bối du huyệt của Phế) có tác dụng đối với các chứng bệnh khó thở, ho…; huyệt Túc tam lý (hợp huyệt của kinh Vị) có hiệu quả đối với chứng đau bụng.
Chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về các huyệt đạo trên cơ thể ở phần sau, hy vọng các bạn có những kiến thức bổ ích về huyệt đạo.
