Khả năng sống sót và tác chiến của dòng Merkava Mark I đã được khẳng định tại cuộc chiến ở Lebanon (1982) khi đối đầu với đối thủ Xô viết MBT T-62 của quân đội các quốc gia A rập.
Xuất phát điểm từ đặc thù địa-chính trị và các cuộc xung đột với các quốc gia Hồi giáo láng giềng, đặc biệt là trận chiến ở bán đảo Sinai (1956), cuộc chiến Yom Kippur (1973), lực lượng quân đội Israel luôn phải đối phó với lực lượng quân sự đông đảo hơn và ưu tiên hàng đầu là khả năng sống sót của các đơn vị chiến đấu, trước khi có khả năng đáp trả. Bản thân các phiên bản của MBT Merkava cũng được phát triển dựa trên tiêu chí này. Chi phí thấp, hiệu quả bảo vệ tổ lái cao và bảo dưỡng dễ dàng là những thế mạnh của MBT Merkava.
Được tổ hợp công nghiệp quốc phòng Israel phát triển từ năm 1973, tới năm 1978, MBT Merkava chính thức được chuyển giao cho quân đội nước này. Khả năng sống sót và tác chiến của dòng Merkava Mark I đã được khẳng định tại cuộc chiến ở Lebanon (1982) khi đối đầu với đối thủ Xô viết MBT T-62 của quân đội các quốc gia A rập.
Merkava Mark 4 vừa là biểu tượng sức mạnh quốc phòng nội địa, vừa là một dòng xe tăng được “nội địa hóa” khả năng tác chiến tốt nhất thế giới.
Dù được tối ưu cho khả năng tác chiến đô thị, nhưng môi trường chiến đấu này vẫn là…ác mộng đối với xe tăng nói chung và Merkava nói riêng.
Tính tới thời điểm hiện tại, MBT Merkava đã “lên đời” tới phiên bản Mark IV với việc nâng cấp hệ thống giáp bảo vệ kết hợp giáp hộp lắp ngoài (thay thế nhanh trên chiến trường, hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến mới. Ngoài ra, dựa trên kinh nghiệm thu được từ cuộc xung đột năm 2006 tại Lebanon, Isarel đã trang bị hệ thống phòng thủ chủ động Trophy chống lại đạn lõm và tên lửa chống tăng của đối phương. Bản thân Merkava cũng là dòng MBT được “thử lửa” liên tục, nên độ tin cậy của dòng xe tăng này rất cao.
Về kết cấu, khả năng bảo vệ tổ lái của MBT Merkava có được nhờ việc tận dụng thiết kế giáp nghiêng kết hợp giáp composite gốm lõi thép. Ngoài ra, động cơ của xe được đặt phía trước giúp “đỡ đạn” cho tổ lái trong trường hợp giáp trước của xe bị xuyên thủng. Bản thân Merkava cũng có các cửa thoát hiểm ở gầm và đuôi xe cho phép tổ lái thoát ly không cần lộ mình trước hỏa lực của đối phương trong trường hợp xe bị trúng đạn. Cũng tương tự như các dòng MBT hiện đại khác, Merkava có 12 ống phóng lựu khói ngụy trang và hệ thống lọc khí riêng giúp tổ lái sống sót trước tác nhân sinh-hóa-hạt nhân.
Trong hai phiên bản đầu tiên (Mark I và II), Merkava được trang bị pháo nòng xoắn 105mm M68, nhưng từ phiên bản Mark III, M68 được thay thế bằng pháo nòng trơn MG263 120mm có khả năng bắn tên lửa LAHAT qua nòng. Do đặc thù chống bộ binh là chủ yếu, Merkava các phiên bản được trang bị tối thiểu 2 súng máy 7,62 mm, súng phòng không 12,7mm và cối 60mm tấn công các mục tiêu bộ binh ngoài tầm bắn thẳng.
Hệ thống điều khiển hỏa lực của Merkava là sự kết hợp giữa nhiều thiết bị ngắm bắn, cân bằng, hỗ trợ quan sát của nhiều hãng chế tạo khác nhau với tỷ lệ nội địa hóa rất cao.
Khả năng cơ động của Merkava có được nhờ động cơ diesel tăng áp công suất tới 1.500 mã lực (Merkava Mark IV) cho phép xe chạy với tốc độ 64 km/giờ trên đường hoặc 55 km/giờ trong điều kiện dã chiến. Tầm hoạt động của MBT nặng 65 tấn này đạt 500km.
Thực tế, môi trường tác chiến chính của xe tăng Merkava chính là sa mạc và đô thị tại vùng Cận Đông nên Merkava được tối ưu cho khả năng tác chiến ở môi trường này đó là sống sót cao trước các loại hỏa lực chống tăng cá nhân (tên lửa, rocket và đạn chống tăng không giật…). Điều này được minh chứng rõ ràng trên trang bị của dòng xe tăng Israel này với việc được trang bị tổ hợp phòng thủ chủ động Trophy, giáp hộp composite tăng cường ở hai bên thân xe và hệ thống lưới sắt, bi sắt ở phía sau tháp pháo. Ngoài ra, xe tăng Israel còn có thể chở thêm 1 tiểu đội bộ binh phối thuộc chiến đấu khi cần…
TUẤN SƠN (tổng hợp)
Theo Quân đội nhân dân
